مقدمه ای بر نشت یابی خطوط گاز و انتقال گاز کشور
سالی پیدا نمی‌شود که از اتفاقات ناگوار خالی باشد. بخش درخورتوجهی از سهم این اتفاقات را آتش‌سوزی‌ها و انفجارها به خاطر نشتی گاز پر می‌کنند. این اتفاقات همه را ناراحت و غمگین میکند. در این میان شرکت های گاز و متولیان این کار مسلما بیشتر از دیگران از این موضوع ناراحت می‌شوند. اما چطور می‌شوند درصد خطای شناسایی این نشتی‌ها را کاهش داد؟ و عملیات نشت یابی گاز را با دقت بالایی پیش برد؟ سامانه‌های هوشمند ردیابی و کنترل آنلاین وضعیت نشت یابی و نفرات نشت یاب چه کمکی میتوانند کنند؟
از طرف دیگر، مدیریت منابع از مهم ترین وظایف سازمانی به شمار می آید. در خصوص نشت یابی خطوط شرکت های گاز استانی و انتقال گاز در کشور، وظیفه اصلی نظارت بر عملکرد منابع به عهده واحد بازرسی فنی، معاونت بهره برداری و واحد نشت یابی است. مدیران کارکشته این سازمان ها با به کارگیری الگوهای بهینه، فرآیندهای عملیاتی و خدماتی، مدیریت زمان، منابع انسانی و تجهیزات به رشد و تعالی سازمان و واحد خود کمک می کنند.
بررسی دقیق‌تر بر این الگوها و نظارت بر منابع تنها با بهره‌گیری از فن‌آوری‌های جدید و ابزار پیشرفته امکان‌پذیر است. در این نوشته درباره این موضوع به طور کامل صحبت خواهیم کرد. البته انواع خدمات و محصولات اورنگ تنها به واحد نشت یابی ختم نمی شود. برای مشاهده و کسب اطلاعات بیشتر می توانید مقاله مدیریت ناوگان در صنعت نفت و گاز مطالعه نمایید.
بررسی مشکلات موجود در واحد نشت یابی شرکت های گاز و انتقال گاز کشور
در زیر به برخی از مشکلاتی که ممکن است بخش بازرسی فنی شرکت‌های انتقال گاز و گازهای استانی دربخش عملیات نشت یابی داشته باشند، پرداخته شده است. شرکت اورنگ با طراحی سامانه ای هوشمند توانسته است این نیاز ها را مشاهده و به آنها جامع عمل بپوشانند. از این‌رو، واحدهای مربوطه میتوانند وظایف کاری خود را هرچه سریع‌تر، مطلوب‌تر، دقیق‌تر و آسان‌تر انجام دهند.
- چطور مطمئن می‌شوید که نیروی نشتیاب روی همان مسیر خط لوله ای که برنامه ریزی شده است، نشت یابی گاز را انجام می‌دهد؟
- از کجا می‌دانید که نیروی نشتیاب با سرعت استاندارد در مسیر عملیات نشتیابی حرکت میکند؟
- از کجا می‌دانید که نیروی نشتیاب بدلیل خستگی ای سعب العبور بودن سهل‌انگاری نکرده باشد؟ همانطور که می‌دانید یک سهل‌انگاری کوچک در این عملیات و جا افتادن یک مسیر بررسی،می‌تواند باعث به خطر افتادن جان عده‌ای از هم‌وطنان شود.
- مدیر واحد نشتیابی هستید و آخر ماه صورت وضعیت پیمانکار نشتیابی را می‌خواهید پاس کنید؟ به یک گزارش کارکرد ماهیانه از هر فرد نشتیاب و هر دستگاه FID نیاز دارید؟ و چقدر که این محسابات بعضی مواقع پیچیده و خسته‌کننده میشود!
- چگونه می توان کلیه گزارشاتی که قبلاً بصورت کاغذی بوده را نیروی نشت یاب بصورت آنلاین ثبت الکترونیکی اطلاعات کند؟ و بتوان به راحتی مستند سازی گردد؟
- چگونه می توان بانک اطلاعات دقیقی از سوابق حوادث و مشکلات موجود در پاسخگویی به مراجع قضایی در حوادث را در دست داشت؟
- عدم اطلاع در لحظه مدیران از نشتی های خطرناک که نشت یاب ها ثبت می کنند. و دیگر نیازی به تماس گرفتن نباشد؟!
- ناهماهنگی در ارجاع نشتی ها به واحد تعمیرات و عدم اثبات و بایگانی موارد مربوطه؟!
- برنامه ریزی و تصمیم گیری سخت در خصوص تعویض خطوط فرسوده؟!
- آیا ممکن است نشت یاب کار خودش را به یک نفر دیگر بسپارد و خودش وظیفه محوله را انجام ندهد؟
مسلماً این موارد اشاره شده تنها بخش کوچک اما مهم از مشکلات بررسی شده است. و همیشه برای بهبود جای کار بیشتر وجود دارد.
انواع نشتی در شرکت های گاز و انتقال گاز کشور
همان طور که می‌دانید در عملیات نشتیابی، گزارش‌های نشتیابی متفاوتی وجود دارد. گرچه در شرکت‌های انتقال گاز کشور با توجه به نوع خدمات و نظارت بر خطوط لوله‌ها با شرکت‌های گاز استانی کمی متفاوت است. اما به طور کلی انواع فرم های نشتی را می توان به موارد زیر تقسیم بندی نمود:
- نشت هوایی
- نشت زمینی
- موارد ناایمن
- نشت در ایستگاه‌ها
که هر کدام از آنها المان خاص خود را دارند. تا به حال این فکر کرده‌اید که برای هر گزارش نشتی، یک فرم جداگانه تهیه کنید؟ و در اختیار نشتیاب قرار دهید.
نظارت جامع و کامل بر عملیات نشتیابی وقتی میسر میشود که:
- دستگاه FID را ردیابی کنید و از روشن یا خاموش بودن دستگاه مطمئن شوید.
- نفر نشتیاب را بتوانید چک کنید که فرد نشتیاب و دستگاه FID در یک مسیر عملیات نشتیابی را انجام دهند.
همچنین سامانه‌ای جامع و کامل است که اگر حادثه‌ای در عمیلات نشتیابی رخ داد، شما بتوانید اسناد و مدارک لازم را برای ارجاع به مراجع قضایی در دست داشته باشید.
نکته بعدی اینکه سرعت عمل در واحد نشتیابی بسیار حائز اهمیت است. گزارش نشتی باید از شخص نشتیاب بر روی سامانه ارسال شود. سپس، شما بتوانید بلافاصله، درخواست را به واحد تعمیرات یا امداد ارجاع دهید.
بررسی ۴ روش هوشمند برای مدیریت نشت یابی گاز
چند روش برای مدیریت ردیابی و نشت یابی وجود دارد که هر کدام را مختصر و مفید توضیح خواهیم داد و در پایان به مزایا و معایب هر کدام می‌پردازیم:
روش ۱ نشت یابی گاز
همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید. در این روش موقعیت نیروی نشت یاب از طریق دستگاه ردیاب به صورت مستقیم به دستگاه فرستاده میشود. این دستگاه، ردیاب مخصوصی است که برای دستگاه های نشت یاب FID توسط اورنگ تولید شده است. اطلاعات موقعیت نشت یاب باید به روی فرم‌های مربوطه و به صورت دستی نوشته شود. و تحویل بازرس نشت یابی داده شود. تا ایشان نیز پس از تایید به بهره‌بردار اطلاعات را ارجاع دهد. سپس بهره‌بردار نیز اطلاعات را در سامانه وارد کند. در این روش تجهیزات ردیابی بصورت کاملاً مجزا از دستگاه FID کار می کند و هیچگونه خللی در عملکرد دستگاه نخواهد داشت. کلیه تجهیزات بعد از نصب توسط مراکز کالیبراسیون مورد بازبینی قرار خواهند گرفت و تاییدیه لازم را دریافت خواهند کرد.
روش ۲ نشت یابی گاز
مطابق شکل، در این روش موقعیت نیروی نشت یاب و اطلاعات و فرم‌های نشت یابی، مستقیم و برخط از طریق اپلیکیشن موبایل خواهد بود. تحویل اطلاعات نشت یابی به بهره‌بردار نیز به صورت آنلاین و از طریق اپلیکیشن یا سامانه تحت وب خواهد بود. بنابراین دریافت موقعیت مکانی فرد نشت یاب از طریق جی پی اس گوشی همراه ایشان انجام خواهد شد.
روش ۳ نشت یابی گاز
همانطور که در شکل زیر مشاهده میشود،در این روش نیز همانند روش قبل موقعیت نیروی نشت یاب از طریق جی پی اس گوشی همراه و پر کردن اطلاعات و فرم های نشت یابی از طریق اپلیکیشن انجام خواهد شد.در این روش جهت اطمینان از حضور فرد نشت یاب همراه با دستگاه FID مبادرت به تجهیز بلوتوث شده است که اطلاعات دیگری مانند روشن و خاموش شدن FID و میزان غلظت گاز نیز از این طریق به گوشی منتقل شده و از طریق اپلیکیشن به سامانه ارسال خواهد شد.
البته یکی از ایرادات این سیستم این است که دقت ثبت ppm بسیار پایین است و اگر دستگاه Over Range کند، نشتیاب مجبور میشود در حین عملیات نشتیابی چندین بار دستگاه را خاموش روشن کند که دستگاه بتواند مقدار احتمالی نزدیک به صحیح ppm را ثبت کند. این کار باعث اتلاف وقت، هدر رفتن باطری FID و خستگی شخص نشتیاب میشود که همین خستگی می‌تواند مانع بزرگی برای انجام صحیح وظیفه خطیر نشت یابی شود.
روش ۴ نشت یابی گاز
این روش به نوعی ترکیبی از روش های اول و دوم است. همانطور که در شکل زیر مشاهده میشود،در این روش موقعیت مکانی فرد و دستگاه FID از دو طریق و بصورت برخط دریافت می شود.
- جی‌پی‌اس گوشی متعلق به نیروی نشت یاب
- جی‌پی‌اس نصب شده به روی FID
اما این روش چه مزایایی دارد؟
- این کار باعث صحت‌سنجی دقیق کارکرد نفرات نشت یاب و پیمانکار میشود.
- مصرف بسیار کم باطری درمقایسه با دیگر نمونه‌ها بدلیل استفاده نکردن از بلوتوث.
- سیستم برقی کاملا مجزا از دستگاه FID جهت جلوگیری از بروز اختلال در کارکرد FID.
همچنین پر کردن اطلاعات و فرم های نشتیابی از طریق اپلیکیشن همراه بصورت آنلاین و لحظه ای انجام و زمان روشن و خاموش شدن دستگاه FID نیز از طریق GPS نصب شده بروی FID مشخص میشود. چون دریافت موقعیت از دو طریق مختلف انجام میپذیرد حصول اطمینان از حضور فرد با دستگاه FID در سامانه نیز انجام خواهد شد.
مقایسه روش‌های مختلف نشت یابی گاز و بررسی مزایا و معایب هر کدام از روش‌ها
| مزیت‌ها | عیب‌ها | |
| روش ۱ | – مقرون به صرفه است زیرا نیازی به خرید نرم‌افزار نشت یابی گاز ندارد. | – اطلاعات را باید همچنان دستی وارد کرد و انگار از کل نرم افزار فقط قسمت ردیابی و دریافت موقعیت مکانی استفاده میشود. |
| روش ۲ | – مقرون به صرفه است زیرا نیازی به خرید نرم‌افزار نشت یابی گاز ندارد. | – دقت پایین‌تری نسبت به سخت‌افزارهای ردیابی دارد زیرا که باید اطلاعات موقعیت مکانی را از جی‌پی‌اس تلفن همراه دریافت کند. بنابراین؛ به نوع تلفن همراه بستگی پیدا میکند. |
| روش ۳ | – غلظت نشتی گاز را خودکار به تلفن همراه و سامانه ارسال میکند. | – در صورت خراب شدن گوشی یا بلوتوث FID چون بصورت سری است کار متوقف می گردد. – کل سیستم به هم وابستگی خواهد داشت که حتما یک گوشی با یک بلوتوث FID کار کند . – عطف به اینکه در گوشی بغیر از فعال بودن GPS،دیتا وخود اپلیکیشن بلوتوث نیز روشن میباشد لذا مصرف باطری گوشی بالاتر است. – در مواردی که دستگاه FID منجر به Over Range شدن میشود،نشتیاب مجبور میشود که دستگاه را چند بار روشن و خاموش نماید تا میزان تقریبی عدد وارد گردد. – چون موقعیت مکانی را فقط از GPS موبایل دریافت می نماید بسیار به نوع ماژول GPS گوشی وابسته است و دقت آن از GPS های ساخته شده برای FID پایین‌تر است. |
| روش ۴ | – درصورت خرابی گوشی یا جی پی اس FID چون کار بصورت موازی است ادامه خواهد یافت. – مصرف باطری نسبت به روش 3 چون بلوتوث وصل نیست کمتر است. – افزایش اعتبار و صحت سنجی بیشتر چون بصورت موازی از دو قسمت موقعیت مکانی ها را دریافت میکند. | – بدلیل اینکه بصورت موازی کار می کند نیاز به پرداخت شارژ سیم کارت هم برای GPS و هم گوشی می باشد. |
نرم افزار هوشمند مدیریت نشت یابی گاز یاور چگونه کار میکند؟
نرم افزار مدیریت نشتی یابی گاز یاور حاصل چندین سال تجربه کارشناسی با مدیران مختلف واحدهای نشت یابی گاز و انتقال گاز در سراسر کشور می باشد که از دل سامانه مدیریت خدمات یاور بصورت کامل سفارش سازی شده است. در این سامانه با چهار مولفه اصلی روبه‌رو هستیم:
- نشتیاب
- اپراتور
- مجری یا بهره‌بردار
- مدیر سیستم
نشتیاب همانطور که از اسم آن مشخص است، کسی است که نشتی‌ها را بروی خطوط انتقال گاز پیدا و گزارش میکند. اپراتور کسی است که پای سامانه نشسته است و گزارشات نشت را به مجری‌ها اختصاص می‌دهد. مجری نیز همان بهره‌بردار یا نیروی تعمیر و عملیاتی است که به محل نشتی اعزام میشود تا مشکل را برطرف کند. در این فرآیند، مدیر سیستم نیز می تواند مدیر واحد نشت یابی یا بازرسی فنی باشد که بر عملکرد کل مجموعه نظارت دارد و گزارشات مدیریتی مختلف را دریافت می کند.
آیا میشود سیستمی جامع در نشتیابی وجود داشته باشد؟ سیستمی که شما را از کاغذبازی‌های گذشته رها کند. بله! وجود دارد. با سامانه مدیریت آنلاین نشتیابی اورنگ می‌توانید نظارتی صحیح بر روی عملیات نشتیابی داشته باشید. این سامانه امکانات متعددی را دارا می باشد که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است.
برخی از امکانات سامانه مدیریت نشت یابی گاز یاور
- امکان ردیابی آنلاین و مشاهده تاریخچه حرکت هر نشت یاب بروی نقشه
- امکان مدیریت ردیابی از طریق سامانه تحت‌وب و اپلیکیشن‌های اندروید و IOS برای مدیران
- تنظیم فرم های مد نظر در ثبت گزارش نشت گاز بنا به صلاحدید سازمانی
- امکان مدیریت ردیابی از طریق سامانه تحت وب و اپلیکیشن های اندروید و IOS برای مدیران
- تعریف کاربرهای مختلف با نقش های مختلف سازمانی و ایجاد سطح دسترسی برای ورود یا ثبت اطلاعات بر اساس هر یک از آنها
- قابلیت اتصال به نرم افزار لایه نقشه بر بستر WMS و مشاهده خطوط انتقال گاز بصورت آنلاین
- امکان گزارش در لحظه از تعداد نشتی های گاز مرتفع شده، گزارش شده، و در دست اقدام در دسته های مختلف نشت گاز هوایی، زمینی و …
- امکان تعریف محدوده جغرافیایی فعالیت و گزارش از عدم حضور نشت یاب ها در زمانی خاص
- امکان تعریف هشدارهای مختلف از جمله آلارم سرعت غیر مجاز حرکت و یا خروج از محدوده فعالیت، دریافت گزارش هشدار از ثبت حادثه یا نشتی خطرناک
- گزارش ماهیانه عملکرد نیروهای نشت یاب بر اساس شیفت کاری
- گزارش جامع مدیریتی از تعداد نشتی های اعلام شده در یک فیلد خاصی که نشت یاب ها ارسال می کنند.(مثلاً گزارش از تعداد نشتی های اعلام شده بر اساس نوع(زمینی-هوایی) ،یا موقعیت نشت (شبکه-توزیع-انشعاب) و …)
- گزارش حرارتی و نقطه ای از مناطق نشت یابی شده و حرکت دستگاه های ردیابی
- امکان چت درون برنامه توسط اپراتور با نیروی نشت یاب و نیروهای اعزام همانند واتس آپ یا تلگرام .با قابلیت دریافت و باز کردن نوتیفیکیشن.
- امکان ارسال گزارشات موارد ناایمن به همراه ضمیمه مربوطه بصورت عکس و مشخصات جغرافیایی، و بایگانی آنها در پرونده که اپراتور می تواند این موارد را بصورت فوری به واحد امداد و تعمیرات ارجاع دهد.
- و تعداد بسیار زیادی امکانات دیگر که آنها را می توانید در فرم FO-41 از همکاران فروش اورنگ دریافت نمایید.
سامانه نشتیابی یاور فقط در سرور اورنگ قابلیت اجرا دارد؟
خیر. نرم‌افزارهای اورنگ قابلیت نصب در سرورهای سازمان‌ها و شرکت‌ها را نیز دارد و در این زمینه کارشناسان اورنگ میتوانند مشاوره دهند تا با توجه به تفاوت‌ها و نیازهای سازمان‌ها و شرکت‌ها بهترین تصمیم گرفته شود. در هر حال، اورنگ برای حفظ امنیت سیستم نرم افزار و اطلاعات کاربری تدابیر لازم را بکار برده است و موفق به کسب تایید امنیت سایبری اطلاعات شده است.
نتیجه‌گیری
زیر مجموعه شرکت ملی گاز ایران با کلیه شرکت های ستادی، پالایش گاز، گاز استانی و مناطق عملیات انتقال گاز 52 نهاد در کشور می باشد. مفتخریم که تاکنون با بیش از نیمی از این شرکت ها در سراسر کشور و در واحدها و محصولات مختلف همکاری داشته ایم. مسلماً توضیحاتی که در خصوص نحوه عملکرد سامانه هوشمند نشت یابی گاز یاور ارائه شد بیش از این مقاله می باشد. بنابراین، برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره می توانید با کارشناسان فروش اورنگ تماس حاصل نمایید.
